4 พฤติกรรมที่ทำให้คุณตัดสินใจผิดๆ อย่างที่ไม่ควรจะเป็น

ช่วงนี้ผมกำลังอ่านหนังสือ Decisive: How to Make Better Choices in Life and Work ซึ่งว่าด้วยเรื่องการตัดสินใจของคนเราโดยวิเคราะห์ให้เห็นว่าการตัดสินใจที่ดีนั้นควรทำอย่างไร เพราะถ้าคุณตัดสินใจถูกแล้ว แน่นอนว่าคุณก็ย่อมจะมีโอกาสที่ดีกว่านั่นแหละ (หนังสือน่าสนใจมากครับ ผมจะเอาไปรีวิวใน ReBook อีกที)

ในช่วงบทแรกของหนังสือนั้น มีการอธิบาย 4 พฤติกรรมที่มักเกิดขึ้นเมื่อเราต้องตัดสินใจอะไรบางอย่างและกลายเป็นสิ่งที่ทำให้เราตัดสินใจอย่างที่ไม่ควรจะทำซึ่งถ้าเป็นไปได้แล้ว เราควรทำความเข้าใจ 4 อย่างนั้น พยายามหลีกเลี่ยงหรือพุ่งความสนใจไปที่เรื่องอื่นแทน ซึ่งผมว่าเป็นเรื่องที่น่าสนใจเอามากๆ (เอาจริงๆ ผมก็ไม่เคยรู้เรื่องนี้เหมือนกัน) เลยขอเอามาเล่าสู่กันฟังให้ลองคิดตามแล้วกันนะครับ

1. Narrow Farming (จำกัดตัวเลือกมากเกินไป)

ปรกติเวลาเราต้องตัดสินใจอะไรสักอย่างนั้น ส่วนมากมักมากับสถานการณ์ที่ว่า ต้องอย่างหนึ่ง “หรือ”​ อีกอย่างหนึ่ง กล่าวคือต้องเลือกทางใดทางหนึ่ง และนั่นทำให้เรากลายเป็นนิสัยที่เอาความคิดว่าต้องตัดสินใจเอาอย่างใดอย่างหนึ่งเวลามีหลายตัวเลือกทั้งที่จริงๆ แล้วเราสามารถพลิกคำถามเป็นว่า “มีวิธีไหนที่เราสามารถทำ สิ่งนี้-และ-สิ่งนั้นได้?” และเอาเข้าจริงๆ มันก็ไม่ใช่เรื่องยากเสียทีเดียวที่ทำอย่างนั้น (ปล. แต่อย่าเอาเรื่องนี้ไปใช้กับเรื่องความสัมพันธ์ประเภทคบหลายคนนะฮะ ^^”)

พฤติกรรมการจำกัดตัวเลือกนี้เองที่ทำเรามักพลาดทางเลือกดีๆ โดยไม่รู้ตัว เพียงเพราะเราคิดว่าเรามีทางเลือกที่จำกัดเท่านั้นเอง

2. Confirmation Bias (การอคติกับข้อมูลของตัวเอง)

ปรกติเวลาเราตัดสินใจอะไรสักอย่างนั้น เรามักต้องใช้ข้อมูลมาประกอบการตัดสินใจกันอยู่แล้ว อย่างไรก็ตาม พอเอาเข้าจริงๆ นั้นเรากลับพบว่าคนเรามักเอาข้อมูลที่เอื้อหรือช่วยสนับสนุนกับทางเลือกที่ตัวเองแอบมีไว้ในใจ หรือทางเลือกที่ตัวเอง “รู้สึก” ชอบอยู่แล้ว สิ่งที่ตามมาคือพอเราต้องหาข้อมูลมาอ้างอิงหรือมาสนับสนุน เราก็จะเลือกแต่ข้อมูลที่ไปในทางเดียวกับทางเลือกนั้นโดยไม่หยิบข้อมูลที่หักล้างหรือสวนทางมาประกอบการพิจารณาเสียเท่าไร

ผลที่เกิดขึ้นก็คือข้อมูลทุกอย่างมักชี้ไปทางเลือกที่เราอยากให้เป็น และทำให้เรารู้สึกว่าเราตัดสินใจถูกแล้วนั่นเอง

3. Short-term Emotion (อารมณ์ชั่ววูบ)

เราคงไม่อาจปฏิเสธได้หรอกครับว่าอารมณ์มีส่วนสำคัญกับการตัดสินใจของคน เพราะหลายๆ ครั้งอารมณ์ทำให้เราอยู่เหนือเหตุผลและความเป็นจริง ซึ่งหลายๆ ครั้งนั้น อารมณ์เพียงชั่ววูบมักทำให้คุณตัดสินใจอะไรไปโดยไม่ได้คิดที่ถี่ถ้วนซึ่งผลสุดท้ายก็คือการตัดสินใจในทางที่ไม่ควรนั่นเอง

4. Overconfident (มั่นใจในตัวเองมากไป)

คนเราพอรู้สึกว่าตัวเอง “รู้” ก็มักจะตามมาด้วยความมั่นใจ คิดว่าสิ่งที่ตัวเองตัดสินใจนั้นไม่ว่าอย่างไรก็ย่อมเป็นการตัดสินใจที่ถูกต้องเป็นแน่ เรื่องนี้มักเกิดขึ้นบ่อยๆ เมื่อคนเรามีตำแหน่งสูงขึ้น หรือได้รับการยอมรับมากขึ้น การมั่นใจในตัวเองแบบนี้เองที่ทำให้หลายๆ ครั้งเรารู้สึกว่าการตัดสินใจของเราถูกต้องแล้ว ดีเยี่ยมแล้ว หรือไม่ก็ทำนองว่าเรารู้จักเรื่องพวกนี้ดีมากพอแล้ว แต่ปัญหาคือหลายๆ เรื่องมันไม่ได้อยู่บนพื้นฐานอย่างนั้น เช่นเรื่องของเทคโนโลยีและอนาคตซึ่งทำให้หลายๆ คนหน้าแตกกันมาเยอะแล้ว

ในหนังสือยังมีการพูดต่อลงไปในแต่ละพฤติกรรม วิเคราะห์ลงไปให้เห็นถึงลักษณะและวิธีการแก้ไขซึ่งวันหลังผมจะหยิบเอามาเล่าให้ฟังแบบง่ายๆ แล้วกันนะครับ (หนังสือดี แนะนำให้หาอ่านกันนะฮะ) แต่ที่แน่ๆ คือ 4 พฤติกรรมนี้น่าจะทำให้เราพอเห็นภาพว่าอะไรบ้างที่มักเกิดขึ้นตอนเราต้องตัดสินใจอะไรบางอย่าง (หรือหลายๆ อย่าง) และนั่นเป็นสิ่งที่เราควรป้องกันไม่ให้เกิดขึ้นหรือหลีกเลี่ยงมันเสียนะครับ

#การตดสนใจ #เทคนค