Data Storytelling จำเป็นต้องมี Insights หรือไม่ ?

เวลาที่ผมสอน Storytelling นั้น เรื่องของ Insights เป็นสิ่งที่ผมมักให้ความสำคัญและบอกว่าการนำเสนอที่ดีนั้นควรทำให้ผู้ฟังสามารถเข้าถึง Insights จากข้อมูลที่นำเสนอได้

แต่ก็มีคำถามตามมาเหมือนกันว่ามัน "จำเป็น" หรือไม่ ?

ซึ่งตรงนี้ก็ต้องบอกเลยว่า "ไม่ได้จำเป็นเสมอไป"

ที่ต้องบอกแบบนี้เพราะเวลาพูดถืง Insights นั้น เราอาจจะคิดถึงข้อมูลเชิงลึกที่สมบูรณ์ ทำให้เกิดความกระจ่างและตัดสินใจได้ทันที แต่นั่นทำให้ผู้นำเสนอหลายครั้งตกอยู่ในภาวะ Paralysis by Analysis (ภาวะชะงักงันจากการวิเคราะห์) เพราะหลายทีที่ข้อมูลไม่สามารถให้คำตอบได้ทันที การรอจนกว่าจะได้คำตอบที่ชัดเจนอาจจะไม่ทันเวลาในการตัดสินใจ

ด้วยเหตุนี้เองจึงเป็นที่มาว่าแม้ Insights จะเป็นเป้าประสงค์ที่สำคัญจริง เราก็ควรให้ความสำคัญกับ “การอธิบายสิ่งที่ข้อมูลบอก” และช่วยทีมระบุสาเหตุที่เป็นไปได้ ตลอดจนกระตุ้นให้เกิดการสนทนาและการตัดสินใจที่มีประสิทธิภาพในการนำเสนอข้อมูลนั้น

❓จะทำอย่างไร ถ้าต้องนำเสนอข้อมูลแต่ไม่มี Insights ที่ชัดเจน ?

หากข้อมูลยังไม่สามารถให้คำตอบที่แน่ชัด เราสามารถใช้แนวทางต่อไปนี้เพื่อช่วยในการสื่อสารและเล่าเรื่องข้อมูล

• อธิบายสิ่งที่ข้อมูลแสดงให้เห็น (What does the data show?)

• ระบุแนวโน้มที่เห็นได้ชัด เช่น ยอดขายลดลง กำไรต่ำกว่าค่าเฉลี่ย หรือการผลิตลดลง

• ชี้ให้เห็นจุดที่มีความผิดปกติ เช่น การเปลี่ยนแปลงของพฤติกรรมลูกค้า หรือการลดลงของประสิทธิภาพการทำงาน

• สำรวจสาเหตุที่เป็นไปได้ (What could be causing this?)

• แสดงความเป็นไปได้หลายทาง เช่น หากการผลิตลดลง อาจเกิดจากปัจจัย เช่น การลาออกของพนักงาน เครื่องจักรขัดข้อง หรือปัญหาด้านซัพพลายเชน

• อ้างอิงข้อมูลที่สนับสนุนแต่ละสาเหตุเพื่อเพิ่มความน่าเชื่อถือ

• ลดจำนวนความเป็นไปได้ (Which factors can we eliminate?)

• วิเคราะห์ข้อมูลเพิ่มเติมเพื่อตัดสาเหตุที่ไม่น่าเป็นไปได้ออก

• สื่อสารความไม่แน่นอนอย่างมั่นใจ (Clearly state what is known and unknown)

• บอกสิ่งที่ข้อมูลแสดงให้เห็นอย่างชัดเจน

• เปิดเผยข้อจำกัดของข้อมูล เช่น “จากข้อมูลที่เรามีตอนนี้ เราสามารถระบุได้ว่าแนวโน้มนี้อาจเกิดจาก A หรือ B แต่ยังไม่สามารถยืนยันได้ว่าอะไรเป็นสาเหตุหลัก”

• กระตุ้นให้เกิดการสนทนาและการตัดสินใจ (Encourage discussions and next steps)

• ชี้ให้เห็นถึงแนวทางที่ควรดำเนินการต่อไป เช่น การเก็บข้อมูลเพิ่มเติม หรือการทดสอบสมมติฐานบางอย่าง

• เสนอแนวทางที่สามารถนำไปใช้ได้จริง แม้ว่าจะยังไม่มีคำตอบสุดท้ายก็ตาม

Insights เป็นสิ่งที่ดี แต่ไม่ใช่ข้อกำหนดตายตัวของการเล่าเรื่องข้อมูล สิ่งที่สำคัญกว่าคือ การอธิบายข้อมูลอย่างมีโครงสร้าง การช่วยให้ทีมเห็นภาพรวมของปัญหา การสำรวจสาเหตุที่เป็นไปได้ และการกระตุ้นให้เกิดการสนทนา ผู้นำเสนอข้อมูลไม่จำเป็นต้องมีคำตอบที่สมบูรณ์แบบเสมอไป แต่ต้องสามารถตั้งคำถามที่ถูกต้อง และนำเสนอข้อมูลที่ช่วยให้การตัดสินใจเป็นไปได้อย่างมีประสิทธิภาพที่สุด